Αμβλυωπία

      Φυσιολογική όραση λέμε οτι έχει κάποιος όταν βλέπει από το κάθε μάτι και τις δέκα γραμμές του ειδικού πίνακα που έχει ο οφθαλμίατρος στο ιατρείο του. Αυτό μπορεί να γίνει είτε φοράει γυαλιά, είτε όχι. Αν με γυαλιά ή χωρίς γυαλιά δε δει και τις δέκα γραμμές του πίνακα, τότε λέμε ότι έχει μειωμένη όραση. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορες παθήσεις όπως: καταρράκτης, γλαύκωμα, κερατοπάθειες και άλλες. Αν δεν πάσχει από κάποια πάθηση και παρ΄όλα με ή χωρίς γυαλιά δε μπορέσει να δει και τις δέκα γραμμές του πίνακα, τότε λέμε ότι έχει αμβλυωπία ("τεμπέλικο μάτι").

       Στην βρεφική ηλικία, η όραση είναι ελάχιστη. Όσο μεγαλώνει το παιδί, τόσο αναπτύσσεται η όραση του και ολοκληρώνεται στην ηλικία των 6-7 ετών (τότε αποκτά την όραση των ενηλίκων). Αν σ’αυτή τη φάση εμποδιστεί η ανάπτυξη της όρασης τότε εμφανίζεται αμβλυωπία. Τέτοια εμπόδια βάζουν: ο στραβισμός, η ανισομετρωπία και η ανοψία.

    1. Στραβισμός: Ο οφθαλμός που στραβίζει στέλνει θαμπή εικόνα στον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος, τότε, με τη πάροδο του χρόνου διαγράφει αυτή την εικόνα, και έτσι δεν αναπτύσσεται η όραση σε αυτό τον οφθαλμό. Αυτός ο οφθαλμός γίνεται αμβλυωπικός (δηλάδή έχει χαμηλή οπτική οξύτητα). Ο άλλος οφθαλμός (που δεν στραβίζει) στέλνει καθαρή εικόνα στον εγκέφαλο και αναπτύσσεται φυσιολογικά.

    2. Ανισομετρωπια: Στην ανισομετρωπία, ο ασθενής έχει κάποια διαθλαστική ανωμαλία (μυωπία, υπερμετρωπία ή αστιγματισμό). Οι βαθμοί, μεταξύ των δύο οφθαλμών του, έχουν πολύ μεγάλη διαφορά  (πχ ο ένας έχει 2.0 και ο άλλος 6.0). Έτσι, οι εικόνες που βλέπει ο κάθε οφθαλμός έχουν διαφορετικό μέγεθος. Τότε, ο εγκέφαλος δεν μπορεί να μετατρέψει τις δύο εικόνες σε μία ενιαία (προκειμένου ο ασθενής να δει καθαρά) και διαγράφει μία απο αυτές. Τελικά, ο ένας απο τους δύο οφθαλμούς γίνεται αμβλυωπικός (δηλαδή έχει χαμηλή οπτική οξύτητα).

    3. Ανοψία: Η ανοψία εμφανίζεται σε παθολογικές καταστάσεις (συγγενής καταρράκτης, βλεφαρόπτωση κ.α.). Ακόμα και αν διορθώσουμε τις παραπάνω παθήσεις, η όραση του πάσχοντος παιδιού παραμένει χαμηλή (αμβλυωπία) και χρειάζεται επιπλέον θεραπεία.

Θεραπεύεται η Αμβλυωπία;

    Ναι. Δύο είναι οι κύριοι τρόποι διόρθωσης της αμβλυωπίας:

    1. Κάλυψη: Καλύπτουμε με ειδικό επίδεσμο τον οφθαλμό με την καλύτερη όραση. Αυτό γίνεται για κάποιες ώρες την ημέρα, βάσει ενός προγράμματος που δίνει ο οφθαλμίατρος ανάλογα με την περίπτωση. Όση ώρα παραμένει καλυμμένος ο φυσιολογικός οφθαλμός, το παιδί πρέπει να ασχολείται με κάτι (πχ να διαβάζει, να βλέπει τηλεόραση, να χρησιμοποιεί τον υπολογιστή κλπ). Έτσι, ο αμβλυωπικός οφθαλμός είναι ο μόνος που βλέπει και με την πάροδο του χρόνου βελτιώνει την οπτική του οξύτητα  (βλέπει καλύτερα).

    2. Penalization (πεναλιζεΪσον): Σ’αυτή την θεραπεία χρησιμοοιούμε ειδικά γυαλιά και κολλύρια που μας συστήνει ο οφθαλμίατρος με σκοπό να αναγκάζουμε τον "καλό" οφθαλμό να μην βλέπει. Όλα τα υπόλοιπα ισχύουν όπως και στην κάλυψη.

 Προσοχή: Κατά την θεραπεία της αμβλυωπίας, επειδή κλείνουμε τον "καλό" οφθαλμό αναγκάζουμε το παιδί να βλέπει με τον αμβλυωπικό (δηλαδή το αναγκάζουμε να βλέπει θαμπά). Έτσι, το παιδί αντιδρά, επειδή του ελλατώνουμε την όραση και συνήθως αρνείται την θεραπεία. Εδώ χρειάζεται μεγάλη υπομονή και επιμονή από τους γονείς προκειμένου να πειστεί το παιδί. Η θεραπεία είναι συνεχής μέχρι το παιδί να γίνει 12 χρονών. Μετά τα 12 του χρόνια, η όραση που κερδήθηκε διατηρείται σταθερή για όλη του την ζωή. Στην αντίθετη περίπτωση, για όλη του τη ζωή θα έχει έναν αμβλυωπικό (χαμηλής όρασης) οφθαλμό που δεν θα διορθώνεται με οποιαδήποτε θεραπεία.