Καταρράκτης

Τι είναι ο καταρράκτης και ποιά η θεραπεία του;

       Καταρράκτης είναι η θόλωση του φακού του ματιού. Ο φακός του ματιού μοιάζει με μια μεγάλη φακή γι’αυτό και έχει αυτό το όνομα, είναι διαφανής, βρίσκεται πίσω από την κόρη και η λειτουργία του είναι να εστιάζει, να κατευθύνει δηλαδή το φως στον αμφιβληστροειδή, στο πίσω μέρος του ματιού.‘Οταν αναπτυχθεί ο καταρράκτης, ο φακός δεν είναι πλέον διαφανής και το φως δεν μπορεί να περάσει στον αμφιβληστροειδή. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την ελάττωση της όρασης.

Φακός φυσιολογικός: το φως φτάνει ανεμπόδιστα στον αμφιβληστροειδή.

Καταρρακτικός φακός: το φως δε φτάνει στον αμφιβληστροειδή.

       Υπάρχουν διάφορες αιτίες για τον καταρράκτη αλλά η κυριότερη είναι η προχωρημένη ηλικία (γεροντικός). ’Αλλοι τύποι καταρράκτη είναι αυτός που εμφανίζεται στα μικρά παιδιά (συγγενής), ο τραυματικός και ο παθολογικός που οφείλεται σε τοπικές ή γενικές ασθένειες.

Συμπτώματα

       Το κύριο σύμπτωμα είναι το θάμπωμα της όρασης. Αυτό γίνεται συνήθως σιγά σιγά και αφορά κυρίως την μακρυνή αλλά μπορεί να προσβάλει και την κοντινή όραση. Η αντίληψη των χρωμάτων είναι εξασθενημένη. Αυτός που έχει καταρράκτη έχει την εντύπωση ότι κοιτάει μέσα από ένα θαμπό τζάμι. Μπορεί να εμφανιστεί και στα δύο μάτια, συνήθως όχι ταυτόχρονα και δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο ούτε από μάτι σε μάτι. Δεν είναι κληρονομικός εκτός από ορισμένουσπάνιους τύπους.

Προσοχή

       Την ελάττωση της όρασης (θάμπωμα) δεν προκαλεί μόνον ο καταρράκτης. Υπάρχουν παθήσεις του ματιού που προκαλούν ελάττωση της όρασης, όπως οι παθήσεις  ωχράς, το γλαύκωμα και άλλες. Μόνο ο  οφθαλμίατρος θα κρίνει, μετά από προσεκτική οφθαλμολογική εξέταση, αν το θάμπωμα στην όραση οφείλεται στον καταρράκτη ή σε κάποια άλλη πάθηση του ματιού. Ο καταρράκτης δεν φαίνεται στο μάτι παρά μόνο σαν ωριμάσει τελείως οπότε η κόρη του ματιού από μαύρη γίνεται άσπρη.

Θεραπεία

Εγχείριση

       Η θεραπεία του καταρράκτη είναι μία και μοναδική: η χειρουργική αφαίρεση του καταρρακτικού φακού.

        Ένα ειδικό Λέιζερ (Yag laser) χρησιμοποιείται μόνο για να διανοίξει μεμβράνες που αναπτύσσονται στη θέση ενός καταρράκτη που έχει χειρουργηθεί παλιότερα (δευτερογενής καταρράκτης). Με τη μεγάλη πρόοδο της τεχνολογίας στον καιρό μας η εγχείριση του καταρράκτη γίνεται σήμερα με μεγάλη επιτυχία που φθάνει το 95%.

Εν τούτοις είναι και αυτή μια εγχείριση και μάλιστα πολύ λεπτή, γίνεται με χρήση μικροσκόπιου και επιπλοκές είναι δυνατόν να συμβούν. Η εγχείριση του καταρράκτη μπορεί να γίνει τόσο με τοπική, όσο και με γενική αναισθησία και η εγχείριση πρέπει να γίνει σε Νοσοκομείο ή σε Κλινική. Όταν αφαιρεθεί ο καταρράκτης, το μάτι μένει χωρίς φακό. Για να είναι σε θέση να επιτύχει καλή όραση πρέπει ο φακός που εστίαζε το φως να αντικατασταθεί με κάποιο άλλο μέσο.

Αυτό μπορεί να γίνει:

1. Με γυαλιά:  Τα γυαλιά είναι συνήθως χοντρά και βαριά και προκαλούν διάφορα προβλήματα στην όραση.
2. Με φακούς επαφής : Οι φακοί επαφής είναι δυο ειδών: Οι σκληροί και οι μαλακοί. Μπορεί να φοριούνται όλη την ημέρα και να αφαιρούνται το βράδυ ή αν είναι φακός παρατεταμένης χρήσης, μπορεί να μείνει στο μάτι δύο βδομαδές ή και περισσότερο. Υπάρχουν δυσκολίες στο χειρισμό τους και ο κίνδυνος μόλυνσης όταν δεν τηρούνται μέτρα καθαριότητας είναι πάντα παρών.
3. Με τεχνητούς ενδοφθάλμιους φακούς (ενδοφακούς): Αυτοί είναι ειδικοί υψηλής τεχνολογίας πλαστικοί φακοί που τοποθετούνται μόνιμα μέσα στο μάτι κατά την διάρκεια της εγχείρισης του καταρράκτη.

     Οι ενδοφακοί αυτοί είναι ανεκτοί από το μάτι και δεν υπάρχει ο κίνδυνος της αποβολής τους σαν ξένο σώμα. Είναι το βασικά δύο ειδών: Οι φακοί προσθίου θαλάμου που τοποθετούνται μπροστά από την κόρη μετά την αφαίρεση ολόκληρου του καταρράκτη και οι φακοί οπισθίου θαλάμου που τοποθετούνται πίσω από την  κόρη στη θέση του φυσιολογικού φακού του ματιού και απαιτούν για την στήριξη τους ειδική χειρουργική τεχνική (εξωπεριφακική αφαίρεση) ή φακοθρυψία.

    Η τεχνική της αφαίρεσης του πυρήνα του καταρρακτικού φακού με τους υπερήχους (φακοθρυψία) έχει το πλεονέκτημα της μικρής τομής που δεν χρειάζεται ράμματα. Ο οφθαλμίατρος όμως είναι ο μόνος που μπορεί τελικά να συστήσει ποιός από τους τρόπους που αναφέραμε προτύτερα είναι ο καλλίτερος για κάθε περίπτωση.

Πότε πρέπει να χειρουργηθεί ο καταρράκτης;

      Όταν ο καταρράκτης έχει προκαλέσει ελάττωση της όρασης τέτοια ώστε να επηρεάζει τις καθημερινές ασχολίες του ατόμου (δηλαδή να μην μπορεί να ασχοληθεί με τη δουλειά του, να μην αναγνωρίζει τα γράμματα στα λεοφωρεία, να μη μπορεί να δει τηλεόραση κ.λ.π), τότε είναι καιρός να γίνει η εγχείριση.

      Ό οφθαλμίατρος είναι αυτός που θα αποκλείσει κάθε άλλη πιθανή αιτία της ελάττωσης της όρασης και μαζί με τον ασθενή θα αποφασίσουν για τον χρόνο που θα γίνει η εγχείριση.

        Σήμερα δεν περιμένουμε να τυφλωθεί κανείς τελείως από τον καταρράκτη για να γίνει η εγχείριση.

        Η εγχείριση του καταρράκτη μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε ηλικία.Στα πολύ ηλικιωμένα άτομα (πάνω από 80 χρόνων) χρειάζεται ειδική προσοχή για να προφυλαχτούν από πιθανές επιδράσεις της εγχείρισης τόσο στον οργανισμό τους όσο και στον ψυχικό τους κόσμο.   

          Άτομα με διάφορα νοσήματα, όπως υπέρταση, διαβήτη, καρδιοπάθειες κ.α. μπορούν να χειρουργηθούν μόνο με την άδεια του θεράποντος γιατρού τους (παθολόγου, καρδιολόγου).

Αμέσως μετά την εγχείριση

      Δεν χρειάζεται να μείνει κανείς ακίνητος. Στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να πάει σπίτι του και την ίδια μέρα. Μπορεί να επαναλάβει τις ασχολίες του σε λίγες ημέρες.

     Η όραση επανέρχεται σταδιακά και για την πλήρη αποκατάστασή της χρειάζεται διάστημα 1-2 εβδομάδων.

      Εάν η όρασή σας εξασθενίσει από καταρράκτη δεν υπάρχει λόγος για πανικό. Με την εγχείριση κάθε χρόνο χιλιάδες άτομα βελτιώνουν ή επαναφέρουν την όρασή τους αφού η επέμβαση αυτή είναι από τις πιο επιτυχημένες που γίνονται σήμερα στην Ιατρική.